| Okładka | Opis |
 |
|
Alkaloidy to grupa naturalnie występujących zasadowych związków chemicznych, głównie pochodzenia roślinnego, zawierających azot. Tak przynajmniej głosi tradycyjna definicja z podręczników do chemii. Do tej pory ta dziedzina nauki nie szła w parze z fantastyką, a tworzenie historii alternatywnej przełomu XIX i XX wieku koncentrowało się na przyspieszeniu bądź ekspansji rewolucji pary i elektryczności. Do czasu. Oto bowiem pojawił się „Alkaloid”, a wraz z nim alka — substancja wszechpotężna, niosąca za sobą równie wiele pokus, co zagrożeń.
Tak naprawdę szumnie zapowiadany 'chempunk' to nic innego, jak oparcie konstrukcji świata powieści na niezwykłej substancji, która z przeciętnego obywatela może zrobić nadczłowieka i bohatera kina akcji w jednym. Tak też dzieje się ze Stanisławem Wokulskim, protagonistą, który niczym Rambo lub Neo radzi sobie z próbującymi zniszczyć go wrogami, a jednocześnie snuje śmiałe i skomplikowane plany ekonomiczno-polityczne. Niestety, z zakochanym sklepikarzem, jakiego pamiętamy z kart „Lalki”, nie ma zbyt wiele wspólnego poza personaliami.
W „Alkaloidzie” uwagę zwraca misterna, a zarazem logiczna konstrukcja świata i potencjał drzemiący u podstaw pomysłu. Niestety, wykonanie pozostawia sporo do życzenia.W powieści wysoki jest współczynnik chaosu w prowadzeniu fabuły i postępowaniu bohaterów, a styl autora, który ukrywa się za pseudonimem Aleksander Głowacki, nie wzbudza zachwytów — chwilami męczy do tego stopnia, że trudno zmusić się do dalszej lektury książki o bądź co bądź wciągającej intrydze. Za dużo tu opisów pojedynków, w dodatku topornie nakreślonych, a za mało... cóż, pozostałych elementów. Przede wszystkim zaś brakuje wprawy w posługiwaniu się piórem.
Najbardziej rozczarowuje jednak nikły związek z „Lalką”. Jeśli ktoś liczy na nawiązania większego kalibru do prozy Prusa, zawiedzie się srodze. Głównego bohatera równie dobrze można było ochrzcić Janem Kowalskim, bowiem z powieściowym Wokulskim szybko przestaje mieć cokolwiek wspólnego. Nie ma co liczyć na fragmenty pamiętnika starego subiekta, malownicze opisy uliczek Warszawy (czy jakiegokolwiek innego miasta) albo galerię równie barwnych postaci drugoplanowych. W „Alkaloidzie” występuje co prawda Ochocki, można też natknąć się na wzmiankę o Rzeckim, ale to raczej kwiatek do kożucha, a nie nawiązania z prawdziwego zdarzenia do jednej z najsłynniejszych pozytywistycznych lektur. Głowacki chętniej sięga do person świata rzeczywistego, jak Churchill, Einstein czy Tesla; pochwalić można zwłaszcza ciekawie nakreśloną sylwetkę Witkacego.
Choć tematyka powieści, stojąca na wysokim poziomie chempunkowa otoczka i spójna konstrukcja świata przemawiają za daniem „Alkaloidowi” szansy, dla mnie to jedno z największych literackich rozczarowań. Jeśli ktoś bierze się za Prusa i na alternatywnej wersji „Lalki” opiera koncept powieści, musi liczyć się z tym, że zostanie z tych obietnic rozliczony. Wydanie książki w serii Science Fiction z plusem, czyli umieszczenie obok dzieł m.in. Rafała Kosika i Roberta M. Wegnera, także jest dość mylące, bowiem styl Głowackiego wciąż znajduje się w powijakach, a prowadzenia fabuły mógłby uczyć się od wyżej wymienionych konfratrów. „Alkaloid” określić mogę jedynie mianem przedwczesnego debitu.
Za udostępnienie egzemplarza recenzenckiego dziękujemy:
